Հայաստանի Մարդու իրավունքների պաշտպան Արման Թաթոյանը ԵԱՀԿ գործող նախագահին եւ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներին ուղարկել է հատուկ զեկույց՝ բացատրական նամակով, ադրբեջանական զինված ծառայողների արարքներով Հայաստանի սահմանային բնակիչների իրավունքների խախտումների վերաբերյալ:
Փաստաթղթում փաստերով, կոնկրետ օրինակներով ցույց է տրված, որ ադրբեջանական զինված ծառայողների արարքներով, ադրբեջանական իշխանությունների մտադրված կազմակերպմամբ ամեն օր ոտնահարված են Գեղարքունիքում եւ Սյունիքում՝ մեր երկրի սահմանային բնակավայրերում ապրող մարդկանց իրավունքները, խաթարված են անվտանգությունն ու նորմալ կյանքը (բերված են նաեւ Արարատի մարզի Երասխ համայնքի օրինակները):
Զեկույցում շեշտվել է, որ առաջնահերթ գերակայություն է մարդկանց համար իրենց նորմալ կյանքը, իրավունքներն ու անվտանգությունը վերականգնելը:
ՄԻՊ-ի աշխատակազմը ցույց է տվել նաեւ այդ խախտումների ազդեցությունը ՀՀ ամբողջ բնակչության իրավունքների վրա: Ընդ որում՝ զեկույցում իրավունքների խախտումները վերլուծված են ըստ խմբերի՝ կյանքի իրավունք, ազատ տեղաշարժվելու իրավունք, երեխաների իրավունքներ եւ այլն:
ՀՀ ՄԻՊ-ն ընդգծել է, որ Սյունիքում այլընտրանքային ճանապարհները լուծում չեն, քանի որ ապահովված չէ մարդկանց անվտանգությունը. ադրբեջանական զինված ծառայողները շարունակում են դիտարկման ներքո պահել այդ ճանապարհները, քաղաքացիական բնակիչներին, նրանց տները: Ավելին՝ նրանք ցուցադրաբար զինված են ճանապարհներին, քաղաքացիական բնակիչների համար տեսանելի հատվածներում ու կատարում են մարդկանց իրավունքները կոպիտ ոտնահարող արարքներ:
Նա հիմնավորել է, որ սահմանային բնակավայրերում մարդու իրավունքների խախտումների սնուցող աղբյուրը ադրբեջանական իշխանությունների հայատյացության հովանավորչության ու թշնամանքի քաղաքականությունն է, որը պատերազմից հետո ոչ միայն չի նվազել, այլև խորացել է:
«Ուստի եզրահանգումը հստակ է՝ մեր գյուղերի, շատ դեպքերում մարդկանց տների մոտ ու ճանապարհներին ադրբեջանական զինված ծառայողներ չպետք է լինեն: Ընդ որում՝ սա վերաբերում է նրանց բոլոր տեղակայումներին ու ոչ միայն մայիսյան ներխուժումներին: Այսինքն՝ պետք է լինի անվտանգության ապառազմականացված գոտի:
Սա չի նշանակում, թե այդ կերպ միանգամից որոշում ենք՝ ինչ կամ ում տարածքն է: Դա կորոշվի հետագայում՝ առնվազն զուգահեռ սկսված դելիմիտացիայի ու դեմարկացիայի արդյունքում: Պարզապես ներկայում անհրաժեշտ է հրատապ վերականգնել մարդկանց իրավունքներն ու նորմալ կյանքը»,- նշել է Արման Թաթոյանը:
ՀՀ ՄԻՊ-ը նշել է, թե օրինակով ցույց է տրվել, որ ՀՀ Մարդու իրավունքների պաշտպանի առաջարկի հիման վրա այս գաղափարն արդեն իսկ տեղ է գտել ԵԽԽՎ 2021 թվականի սեպտեմբերի 27-ի բանաձեւում: «Իմ այս մոտեցումներն ուղիղ բխում են ԵԱՀԿ, ՄԱԿ եւ այլ միջազգային պահանջներից ու միջազգային փորձից»,- ընդգծել է նա: