Վարդան Հարությունյանը Կիեւում հատուկ «Ալիք Մեդիայի» համար զրուցել է Հայ առաքելական եկեղեցու Ուկրաինայի թեմի առաջնորդ Մարկոս եպիսկոպոս Հովհաննիսյանի հետ։
Այո՛, ինձ էլ ուրախացրեց։ Պատերազմի առաջին շաբաթներին եղել է, որ պատարագի ժամանակ եկեղեցում երեքով ենք եղել՝ ես եւ խորանի սպասավորները՝ պատարագիչ, բուրվառակիր, դպիր։ Ժողովուրդ չի եղել ընդհանրապես։
Ավելի շատ, քան այսօր։ Մեր եկեղեցին միշտ մարդաշատ է եղել։ Հոգեւոր կյանքի մեջքը կոտրեց (բառը հարիր չէ, բայց պետք է ասեմ) համավարակը։ Կյանքը լավ զարգացել էր։ Ուներ իր նկարագիրը, իր դեմքը՝ գունեղ, հավատքով։ Կիրակիներ էին լինում, որ եկեղեցում կանգնելու տեղ չէր լինում։ Համավարակն այդ կյանքը խաթարեց։ Իսկ պատերազմն ավելացրեց իր բաժինը։ Այն մարդկանց ցիրուցան արեց։ Մարդիկ ցրվեցին թե՛ Ուկրաինայով մեկ, թե՛ աշխարհով մեկ։ Պատերազմը դեռ չի ավարտվել, այն իր բարձրակետին է, բայց ինչ էլ լինի, կյանքը կամաց-կամաց վերականգնվում է։ Մարդիկ հարմարվում են նոր իրականությանը։
Սրբազանը Կիեւի տարածքային պաշտպանության (тероборона) հայազգի մարտիկների հետ
Սպասելի էր։ Այս մասշտաբներով, իհարկե, սպասելի չէր, բայց որ լինելու էր, սպասելի էր։ Պատերազմն այստեղ նորություն չէ։ 2014 թվականից այս երկիրը պատերազմի մեջ է։ Ութ տարի է՝ ընթանում է այն։ Հայրենիքի կորուստը, մարդկային կորուստները, տարածքային կորուստները, պատերազմի դառնությունը շարունակական են։ Տարիներով են մարդիկ ապրում պատերազմի պայմաններում։ Անսպասելին պատերազմի մասշտաբներն են։
Պատերազմից ամեն ինչ էլ սպասելի է։
Դրսից է այդպես թվում, ներսից այլ է։ Սա ազգերի թշնամություն չէ։ Ուկրաինացիների եւ ռուսների թշնամություն չէ։ Սա երկու տարբեր աշխարհների պատերազմ է, երկու տարբեր աշխարհների թշնամություն է։ Այդ աշխարհները հակադիր են ու թշնամի։ Իրարամերժ աշխարհներ են։ Այդ թշնամությունն է այսօր իր ողջ դաժանությամբ արտահայտվում եւ մարդկային կյանքեր բեկում։ Ամենուր մահ է սփռում։ Ոչ թե ազգերն են թշնամի, այլ կողմերը։ Ազգային պատկանելությունը հաշիվ չէ։ Ուկրաինայում տարբեր ազգություններ են ապրում։ Շատ են նաեւ ռուսները։ Անկախ ազգային պատկանելությունից՝ բոլորն էլ համախմբվել, մի հավաքականություն են դարձել ու դիմակայում են։
Ե՛վ սոցիալական, ե՛ւ հումանիտար, ե՛ւ բարոյական, անշուշտ, նաեւ հոգեւոր ծառայությամբ։
Միտքը շատ բնական էր։ Այդ մարդիկ այս երկրում օրվա խնդիրը լուծողներն են։ Առանց նրանց նշանակալի միջոցառումներ լինել չեն կարող։ Կամավորականներ են, բժիշկներ են։ Կամավորական ասելով՝ նկատի ունեմ ոչ միայն զենք վերցրած կամավորագրվածներին, այլեւ նրանց, որոնք առաջնագիծ հումանիտար օգնություն են հասցնում կամ բժշկական ծառայություններ մատուցում։
Ոտնլվայի արարողության օրը եկեղեցու մուտքի մոտ
Ոմանց հետ շփումներ նախկինում ունեցել ենք։ Բոլորովին անծանոթներ չէին։ Այդ հրավերը մեր գնահատանքն էր, մեր շնորհակալության արտահայտումն՝ ուղղված մարդկանց, որոնք կարեւոր գործ են անում՝ երկիրն են պաշտպանում։
Ոտնլվայի արարողության օրը՝ ապրիլի 24-ին, եկեղեցու բակում
Հայ կամավորագրվածներից մեկը կամավորական ջոկատի հրամանատար է։ Մեծ ջոկատ է՝ 300 հոգուց բաղկացած։ Այդ ջոկատում երեք-չորս հայ էլ չկա։ Տարբեր կրոնական պատկանելության ու տարբեր ազգերի ներկայացուցիչներ են։ Նրանք բոլորը վստահել են հայազգի հրամանատարին, վստահել են նրա ունակություններին, նրա ազնվությանը։ Նա նույնպես կար ոտնլվայի արարողությանը։ Շատ կամավորագրված հայեր ունենք, որ վաշտեր են կազմել եւ այլ ջոկատների կազմում են կռվում։ Այդ ջոկատներից նույնպես կային։ Կային հայ երիտասարդներ, որոնք ոչ թե որպես մարտիկներ, այլ որպես վալանտյորներ են կամավորագրված։ Ուկրաինայում բնակվող այլ ազգերի ներկայացուցիչների նման հայերն էլ են իրենց ակտիվ մասնակցությունը բերում երկրի պաշտպանության գործին։
Իրավապաշտպան, հասարակական գործիչ` խորհրդային այլախոհի տպավորիչ կենսագրությամբ։ 2004-ին ստեղծել է «Իրավունքի եւ ազատության կենտրոնը», որի հիմնադիր ղեկավարն է։ Հրապարակել է հայ այլախոհության պատմությունը ներկայացնող երկու գիրք՝ «Այլախոհությունը խորհրդային Հայաստանում» եւ «Քաղբանտարկյալի պատմություն»։